Laten we het eerst duidelijk hebben, een dad joke is geen normaal grapje. Het is juist die flauwe knipoog, dat woordspel dat je misschien doet zuchten of ongemakkelijk doet glimlachen. Het soort grap dat vaak voorafgaat aan een rollende ogen-moment, maar ook een zekere charme heeft.
Een dad joke is vaak een vraag en antwoord of een een-regelige grap waarbij het woordspel of de voorspelbaarheid centraal staat. Dat betekent niet dat alleen vaders ze vertellen, maar het stereotype is wel dat een vader ze aan zijn kinderen doet. Volgens het woordenboek van Merriam‑Webster is een dad joke “a wholesome joke … often judged to be endearingly corny or unfunny”. Het grappige is, de grap is zo simpel dat hij bijna té simpel is en dat zorgt voor het effect. Je weet eigenlijk waar de grap heen gaat, maar toch word je verrast door hoe voorspelbaar hij is.
Er zit iets sociaal aan dad jokes. Ze zijn vaak onschuldig, doen geen kwaad. Daardoor kun je ze zelfs aan kinderen vertellen zonder je zorgen te maken over ongepaste inhoud. Verder geven ze een bepaalde herkenbaarheid. Je ouders of een ouder familielid heeft er misschien een gemaakt en daardoor roepen ze een gevoel op van thuissituatie, van alledaagse humor. Ook al zijn ze flauw, ze kunnen verbinden. Soms is het ook bewust dát het flauw is. het is juist de bedoeling om een oogrol uit te lokken, een zucht, misschien een kleine glimlach.
Goede dad jokes bevatten vaak woordspelingen of een dubbele betekenis. Bijvoorbeeld. Je hoort iets als “Ik ben hongerig” en dan komt “Hoi hongerig, ik ben papa”. Dat illustreert sterk het patroon. Een alledaagse situatie, gevolgd door een verrassende maar eenvoudige punchline. Ze zijn meestal niet grof, niet groots opturend. Ze zijn juist klein, simpel, direct. Ook horen ze vaak op het moment dat je niet een diepe grap verwacht maar een lichte. Voorbeelden vind je in lijsten die speciaal voor dit type humor zijn samengesteld. Een ander kenmerk: ze hoeven de wereld niet te veranderen of je in een grote lachbui te storten, vaak is het moment al genoeg: een kleine glimlach, of een hoorbare zucht.
Je kunt dad jokes gebruiken zodra je de sfeer luchtig wilt houden. Bijvoorbeeld tijdens een familiemoment, of in een groep vrienden waar iedereen even iets luchtigs kan gebruiken. Omdat ze zo onschuldig zijn, werken ze goed als ijsbreker of als kleine onderbreking tussen serieuzere gesprekken. Ook kun je ze gebruiken in situaties waarin je op een grappige manier wilt reageren op iets alledaags. Let wel: de grap werkt vaak beter als de ontvanger zich even niet voorbereid voelt, want juist de “aha-dat was een dad joke” maakt het leuker. Aan de andere kant: als je continu dad jokes gebruikt, zal de impact afnemen. Het is dus goed om ze met gevoel in te zetten.
De exacte oorsprong van de term dad joke is wat vaag. Volgens bronnen verscheen de term voor het eerst in 1987 in een krantenartikel waarin werd opgeroepen de “dad jokes” niet te verbieden. Ook is vastgesteld dat het type grapvorm veel ouder is en overeenkomt met dat klassiek woordspel-humor dat in vele culturen bestaat. Het is dus niet zo dat iemand ineens dad jokes uitvond, maar de naam en het kader zijn moderner.
Om de dad joke echt te laten werken, is het goed om niet te kiezen voor grof taalgebruik, ingewikkelde referenties of een grap die je ontvanger totaal niet begrijpt. Het risico is dat de grap dan niet “licht” blijft maar verwarrend of zelfs onaangenaam wordt. Ook is timing belangrijk: een grap die te vaak of op het verkeerde moment komt, kan irritatie oproepen in plaats van plezier. Het gaat juist om het kleine effect. Een overdaad aan dad jokes kan het effect ervan verminderen.
Als jij zelf een dad joke wilt maken of vertellen, let dan op dat je de setting licht houdt. Kijk wie er bij is: kinderen? vrienden? collega’s? Pas de inhoud aan. Houd de grap kort. Bouw op iets alledaags en lever de punchline snel. Bijvoorbeeld: je bent bij het ontbijt en iemand zegt “Ik heb dorst”. Dan kun je komen met iets al: “Ik hoorde je zeggen ‘Ik heb dorst’ — Hoi Dorst, ik ben papa”. Het klinkt flauw, maar daar hoort het bij. Zorg dat jouw grap begrijpelijk is. Want als mensen de grap niet snappen, werkt hij minder goed. En als je merkt dat iemand er niet in mee wil gaan, laat ’m dan rusten. Het is humor, geen verplichting.
Misschien zie je vanaf nu een dad joke aankomen wanneer een simpele zin volgt door “Hoi … ik ben papa”. En misschien glimlach je erom, of je rolt met je ogen. Beide reacties zijn helemaal oké. Humor is immers ook een kwestie van smaak. Neem de grap, geniet van het moment en laat de rest gewoon voorbijgaan.
